เมื่อพูดถึงผลกระทบของโควิด-19 หลายคนอาจนึกถึงอาการทางระบบทางเดินหายใจเป็นหลัก แต่รู้หรือไม่ว่า “ผมร่วง” ก็เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยหลังจากติดเชื้อโควิดหรือแม้กระทั่งหลังฉีดวัคซีนโควิด-19? อาการผมร่วงที่เกิดขึ้นนี้มักส่งผลต่อความมั่นใจและสุขภาพจิตของหลายคน
ทำไมโควิด-19 หรือวัคซีนถึงเกี่ยวข้องกับการร่วงของเส้นผม? ทั้งความเครียดจากโรค ความเปลี่ยนแปลงทางภูมิคุ้มกัน หรือผลข้างเคียงจากยา ล้วนเป็นปัจจัยที่อาจกระทบต่อสุขภาพของหนังศีรษะและรูขุมขน
The One Clinic จะพาคุณไปรู้จักสาเหตุที่แท้จริงของอาการผมร่วงที่เกี่ยวข้องกับโควิด พร้อมวิธีแก้ผมร่วงและฟื้นฟูสุขภาพเส้นผมให้กลับมานุ่มสลวย แข็งแรง เพื่อสร้างความมั่นใจและสุขภาพที่ดีอีกครั้ง!
สารบัญ
โควิดทำให้ผมร่วงได้อย่างไร?
ผมร่วงหลังจากการติดเชื้อโควิด-19 เป็นปัญหาที่พบได้บ่อย และมีหลายปัจจัยที่อาจเป็นสาเหตุได้ ซึ่งแพทย์และนักวิจัยยังคงศึกษาเพิ่มเติมเพื่อให้เข้าใจอย่างชัดเจนยิ่งขึ้น โดยปัจจัยหลัก ๆ ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับอาการผมร่วง ผมบาง ก็ประกอบด้วยหลายสาเหตุ อาทิ
1. ภาวะ Telogen Effluvium (TE)
- ความเครียดทางร่างกาย: การติดเชื้อโควิด-19 ทำให้ร่างกายเกิดความเครียดอย่างมาก ส่งผลต่อวงจรการเจริญเติบโตของเส้นผม โดยผลักเส้นผมเข้าสู่ระยะพัก (Telogen phase) ทำให้ผมร่วงมากขึ้น 2-3 เดือนหลังจากนั้น
- ไข้สูง: ไข้สูงเป็นหนึ่งในอาการของโควิด-19 และอาจเป็นตัวกระตุ้นให้เกิด Telogen Effluvium ได้เช่นกัน
2. การอักเสบ
- การตอบสนองของภูมิคุ้มกัน: ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อสู้กับเชื้อไวรัส ทำให้เกิดการอักเสบ ซึ่งอาจส่งผลต่อรากผมและทำให้ผมร่วงได้เช่นกัน
3. ปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อภาวะผมร่วง
- ผลข้างเคียงจากยา: ยาบางชนิดหรือส่วนประกอบของยาที่ใช้รักษาโควิด-19 อาจมีผลข้างเคียงทำให้ผมร่วงได้
- ความเครียดทางจิตใจ: ความวิตกกังวลและความเครียดจากการเจ็บป่วย การกักตัว หรือผลกระทบจากโควิด-19 อาจทำให้ระบบของร่างกายทำงานผิดปกติจนนำไปสู่ภาวะผมร่วง
ลักษณะของผมร่วง
- มักเกิดขึ้นหลังจากหายจากโควิด-19 ประมาณ 2-3 เดือน
- ผมร่วงทั่วศีรษะ โดยสังเกตได้จากผมร่วงมากขึ้นขณะสระผมหรือหวีผม
- มักเป็นอาการชั่วคราว ผมจะกลับมางอกใหม่ได้เองภายใน 6-9 เดือน
- งานวิจัยพบว่าประมาณ 20% ของคนไข้หลังหายป่วยจากโควิด มีอาการผมร่วงมากกว่าปรกติ
ฉีดวัคซีน โควิด ผมร่วง จริงหรือไม่?
ปัจจุบันมีรายงานเกี่ยวกับอาการผมร่วงหลังจากฉีดวัคซีนโควิด-19 จริงค่ะ แต่ยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่แน่ชัดว่าวัคซีนเป็นสาเหตุโดยตรงของภาวะผมร่วง
ทำไมถึงมีรายงานผมร่วงหลังฉีดวัคซีน?
- การตอบสนองของภูมิคุ้มกัน: วัคซีนกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งในบางรายอาจทำให้เกิดการตื่นตัวของภูมิคุ้มกันในร่างกาย แล้วส่งผลให้เม็ดเลือดขาวทำร้ายไปถึงรากผมได้
- ความเครียดทางจิตใจ: ความวิตกกังวลเกี่ยวกับวัคซีนหรือการระบาดของโรค อาจเป็นปัจจัยร่วมที่ทำให้เกิดผมร่วง ผมบาง
ทำความรู้จักประเภทของผมร่วงจากโควิด-19
แม้ว่าจะยังไม่มีการจำแนกประเภทของผมร่วงจากโควิด-19 อย่างเป็นทางการ แต่จากข้อมูลที่มีอยู่ เราพอจะแบ่งประเภทของผมร่วงหลังติดเชื้อโควิด-19 ได้เป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ตามสาเหตุและลักษณะอาการ ดังนี้ค่ะ
1. ภาวะผมร่วงชั่วคราว (Telogen Effluvium หรือ TE)
- สาเหตุ: เกิดจากความเครียดทางร่างกายหรือจิตใจเมื่อมีอาการเจ็บป่วย เช่น การติดเชื้อ ไข้สูง การผ่าตัด ซึ่งทำให้วงจรการเจริญเติบโตของเส้นผมหยุดชะงัก และผมร่วงมากขึ้นเมื่อสระผมหรือหวีผมในช่วง 2-3 เดือน อาการนี้จะเกิดหลังจากหายป่วยแล้ว 1-3 เดือน แต่จะกลับคืนสภาวะปกติได้เองถ้าร่างกายแข็งแรงขึ้น
ลักษณะอาการ:
- ผมร่วงทั่วศีรษะ ไม่มีรอยโรคบนหนังศีรษะ
- ผมร่วงทั่วศีรษะมากขึ้นขณะสระผมหรือหวีผม มากกว่า 100 เส้นต่อวัน
- มักเป็นอาการชั่วคราว ผมจะกลับมางอกใหม่ได้เองภายใน 6-9 เดือน
2. ผมร่วงเป็นหย่อม (Alopecia Areata)
สาเหตุ: เกิดจากการอักเสบในร่างกาย ซึ่งอาจเป็นผลมาจากการตอบสนองของภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัส หรือเกิดจากโรคแทรกซ้อนอื่น ๆ
ลักษณะอาการ:
- อาจมีผมร่วงเป็นหย่อม หรือร่วงทั่วศีรษะ
- อาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น คัน แสบร้อน หนังศีรษะลอก เป็นต้น
- อาจเป็นอาการเรื้อรัง หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม
คำแนะนำจาก The One Clinic
- หากกังวลเกี่ยวกับอาการผมร่วง ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านผิวหนัง เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสม
- ดูแลสุขภาพโดยรวมให้แข็งแรงสมบูรณ์ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ และจัดการความเครียด
- หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีที่รุนแรงกับเส้นผม เช่น การย้อมผม การดัดผม การยืดผม เป็นต้น
วิธีการรักษาผมร่วงจากโควิด
การรักษาผมร่วงและการรักษาผมร่วงเป็นหย่อมจากโควิด-19 ขึ้นอยู่กับสาเหตุและรูปแบบของผมร่วง แต่โดยส่วนใหญ่อาการผมร่วงหลังติดเชื้อโควิด-19 มักจะเป็นอาการชั่วคราว ผมจะกลับมางอกใหม่ได้เองภายใน 6-12 เดือน การรักษาของแพทย์จึงเน้นไปที่การดูแลตัวเอง ลดการหลุดร่วงของเส้นผม และกระตุ้นการงอกใหม่ของเส้นผมให้แข็งแรง The One Clinic ได้รวบรวมวิธีการรักษาผมร่วงจากโควิด ดังนี้:
1. การดูแลตัวเอง
- จัดการความเครียด: ฝึกการผ่อนคลาย เช่น การทำสมาธิ การฟังเพลง เพื่อลดความเครียด
- ดูแลเส้นผมอย่างอ่อนโยน: ใช้แชมพูอ่อน ๆ สระผมด้วยน้ำเย็น หลีกเลี่ยงการหวีผมแรง ๆ ไม่ควรใช้ความร้อนกับเส้นผมบ่อย ๆ อย่างการดัดผมหรือการไดร์ผม
- หลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำให้ผมร่วง: เช่น การดึงผม การถักเปียแน่น หรือการใช้สารเคมีกับเส้นผม
- พักผ่อนให้เพียงพอ: การนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ ช่วยลดความเครียด ซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ผมร่วง
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์: เน้นอาหารที่มีโปรตีน วิตามิน และแร่ธาตุ เช่น เนื้อปลา ไข่ ผักใบเขียว ธัญพืช เพื่อบำรุงร่างกายและเส้นผมให้แข็งแรงจากภายใน
2. การใช้ยา
- ไมน็อกซิดิล (minoxidil): เป็นยาทาที่ช่วยกระตุ้นการงอกของเส้นผม โดยทั่วไปจะใช้ทาวันละ 2 ครั้ง ควรใช้เป็นประจำอย่างน้อย 4 เดือนจึงจะเห็นผล
- ฟิแนสเทอไรด์ (finasteride): เป็นยารับประทานที่ช่วยลดการหลุดร่วงของเส้นผม โดยการยับยั้งการทำงานของฮอร์โมน DHT ซึ่งเป็นสาเหตุของผมร่วงแบบพันธุกรรม ยานี้ใช้ได้เฉพาะผู้ชาย และควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
3. การรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ
- การฉายแสงเลเซอร์: เป็นการใช้แสงเลเซอร์ระดับต่ำ กระตุ้นการทำงานของเซลล์รากผม เพื่อให้ผมงอกใหม่และแข็งแรง
- การฉีด PRP (Platelet-rich plasma): เป็นการนำเลือดของผู้ป่วยมาปั่นแยกเอาเกล็ดเลือด ซึ่งมีสารกระตุ้นการเจริญเติบโต แล้วฉีดกลับเข้าไปที่หนังศีรษะ เพื่อกระตุ้นการงอกของเส้นผมใหม่
- การปลูกผม: เป็นการผ่าตัดนำรากผมจากบริเวณท้ายทอย มาปลูกในบริเวณที่ผมบาง เหมาะสำหรับผู้ที่มีผมร่วงมาก หรือผมร่วงเป็นหย่อม
เมื่อไหร่จึงควรปรึกษาแพทย์ผิวหนัง?
- หากมีอาการผมร่วงมากผิดปกติ
- หากมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น มีไข้ น้ำหนักลด อ่อนเพลีย
- หากต้องการใช้ยา หรือการรักษาอื่น ๆ เพื่อลดภาวะผมร่วง ผมบาง
โดยแพทย์จะซักประวัติ ตรวจร่างกาย และอาจทำการตรวจเพิ่มเติม เช่น การดึงเส้นผม การตรวจเลือด หรือการตัดชิ้นเนื้อ เพื่อหาสาเหตุของผมร่วง และวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับแต่ละเคส
สิ่งสำคัญที่หมอหนึ่งอยากแนะนำ คือ ไม่ควรวิตกกังวลมากเกินไป เพราะความเครียดอาจทำให้ผมร่วงมากขึ้น เริ่มต้นที่การดูแลสุขภาพ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ และปรึกษาแพทย์เมื่อเห็นว่ามีผมร่วงมากกว่าปกติ เพียงเท่านี้เส้นผมของคุณก็จะกลับมางอกใหม่ได้แน่นอน
การป้องกันและการดูแลสุขภาพเส้นผมหลังติดโควิด
การป้องกันและการดูแลสุขภาพเส้นผมที่สำคัญที่สุดคือคุณต้องไม่เครียดค่ะ เพราะคนไข้ส่วนน้อยเท่านั้นที่มีอาการผมร่วงจากโควิด และส่วนใหญ่แล้วเป็นอาการชั่วคราวและสามารถกลับมาเป็นปกติได้ภายใน 3-6 เดือนค่ะ แต่ความเครียดและความกังวลต่างหากที่เป็นสาเหตุของผมร่วงได้มากกว่า ดังนั้นความไม่เครียดคือการดูแลสุขภาพเส้นผมและสุขภาพองค์รวมที่ดีที่สุดค่ะ
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับผมร่วงจากโควิด-19
Q: ผมร่วงหลังติดโควิดจะหายเองได้หรือไม่?
A: คนไข้มากกว่า 90% ที่ผมร่วงหลังติดโควิด จะหายเองได้ภายใน 3-6 เดือนค่ะ ระหว่างนี้ก็ควรดูแลสุขภาพของตัวเองอย่างสม่ำเสมอ ลดความเครียด และพักผ่อนให้เพียงพอ
Q: ควรพบแพทย์เมื่อใดหากมีอาการผมร่วงหลังจากหายโควิด?
A: ถ้าคุณเป็นจำนวนน้อยที่มีอาการผมร่วงต่อเนื่องหลังติดโควิด แล้วมีอาการผมร่วงเป็นหย่อม หรือผมร่วงติดต่อกันเป็นจำนวนมาก (มากกว่า 100 เส้นต่อวัน) เป็นเวลานานกว่า 6 เดือน แนะนำให้พบแพทย์ค่ะ เพราะแพทย์จะช่วยวินิจฉัยสาเหตุและออกแบบการรักษาที่มีประสิทธิภาพ
Q: การใช้ยาลดผมร่วงจากการติดโควิดชนิดใดที่เหมาะสม?
A: แนะนำให้ทานอาหารเสริมเช่น zinc หรือ biotin ควบคู่กับการดูแลเส้นผมอย่างอ่อนโยน และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ก่อนค่ะ ยาลดผมร่วง เช่น Minoxidil และ Finaseride มีผลข้างเคียงหลายด้าน ควรปรึกษาแพทย์ผิวหนังเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมกับคุณ ดีกว่าเสี่ยงทานเอง เพราะอาจจะมีผลข้างเคียงอื่น ๆ ตามมาได้
ปัญหาผมร่วง ผมบาง ปรึกษา The One Clinic
สำหรับผู้ที่มีปัญหาผมร่วง ผมบาง จากโควิด-19 หรือสาเหตุอื่น ๆ สามารถเข้ามาปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านผิวหนังที่ The One Clinic ได้ทุกวัน เรามีแพทย์ดูแลทุกขั้นตอน ตั้งแต่การซักประวัติ วินิจฉัยหาสาเหตุของอาการ ไปจนถึงการออกแบบวิธีการรักษาและเลือกโปรแกรมที่เหมาะสม ไม่ยื้อ ไม่เลี้ยงไข้ เราเน้นการรักษาตรงจุด เห็นผล และทำให้คนไข้รู้สึกสบายใจ
สามารถติดต่อเพื่อนัดหมายได้ที่ โทร 093-583-0921 หรือ แอดไลน์ @theoneclinic
